TRYPTYK SCHULZOWSKI, cz II


Upadek Republiki

Gdybym miał wskazać siłę wyższą, w którą wierzę najmocniej, byłaby to ironia losu. To ona wciąż igra z ludźmi i stawia ich w sytuacjach, w których nigdy nie powinni się znaleźć.
(Woody Allen)[1]

I
Ojciec twierdził, że nic nie dzieje się przypadkowo.
Harmonia i determinizm
pospołu rządzą spłachetkiem ziemi,
drobiną piasku,
Kosmosem.

Tymczasem my „chcieliśmy poddać nasze życie
temu strumieniowi fabulizującego żywiołu,
natchnionemu przypływowi dziejów i zdarzeń
i dać się ponieść tym wezbranym falom.”[2]

Kosmoz,  Armoneia, Logoz...
Porządek jest królestwem równowagi i śmierci.
Chaos to brud, anarchia i życie,
„Paroksyzm szaleństwa, wybuch wściekłości,
cyniczny bezwstyd i rozpusta”.[3]

„Marzyliśmy o tym, by okolica
była zagrożona nieokreślonym niebezpieczeństwem,
przesiana tajemniczą grozą”.[4]
Nie znaliśmy mocy swoich pragnień,
ani ironii Losu.

II
„Pozostaje więc, jak sądzę, to,
że skądeś z różnych źródeł
zostałem wypełniony jak czara”.[5]
Któż dobrowolnie wszak ściągał by na siebie
taką odpowiedzialność?
Wolny obywatel Republiki Marzeń
„przez nierozgarnięcie zapomniałem potem nawet tego,
jak i od kogo słyszałem o tym”.[6]
Kiedy więc „wyrzekliśmy się naszych marzeń o twierdzy, […]
po latach znalazł się ktoś, kto je podchwycił, […]
kto je przyjął dosłownie, […] wziął do ręki
jako rzecz prostą i nieproblematyczną”[7]
Suwerenne imperium przemocy —
paroksyzm szaleństwa, wybuch wściekłości,
lecz za razem nie-ludzkiego porządku.

III
Namaluj moją świetność, podczłowieku.
Namaluj chwałę lepszych, przyjacielu.

IV
Zrozumiałem, że muszę uciekać.

Do osiągnięcia celu potrzebowałem chleba.
Poza tym wszystko było przygotowane.

V
Los ma fizjonomię Sylena przyłapanego na chwili samotności.
„[…] W dół do Hadesu jedna jest droga dla wszystkich.
Jeśli przebędę ją szybciej, wcześniej zobaczę Minosa.”[8]

„I nagle z tych rysów, naciągniętych do pęknięcia,
wyboczył się jakiś straszny załamany cierpieniem grymas,
i ten grymas rósł, brał w siebie tamten obłęd i natchnienie…”[9]

TrrRach.

Landau, ich habe deinen Freund erschießen.

Drohobycz 26.05.2008


[1] „Newsweek”, 17/2008
[2] B. Schulz, Republika marzeń [w:] B. Schulz, O powiadania, PAVO, Warszawa 1995, s. 224.
[3] B. Schulz, Pan [w:] B. Schulz, Opowiadania, PAVO, Warszawa 1995, s, 38.
[4] B. Schulz, Republika marzeń [w:] B. Schulz, Opowiadania, PAVO, Warszawa 1995, s. 224.
[5] Platon, Faidros, przeł. Wł. Witwicki, PWN Warszawa 1993, s. 14 [235 D].
[6] Platon, dz. Cyt, s. cyt.
[7] B. Schulz, Republika marzeń [w:] B. Schulz, Opowiadania, PAVO, Warszawa 1995, s. 225.
[8] Antypater z Sydonu, s.129.
[9] B. Schulz, Pan [w:] B. Schulz, Opowiadania, PAVO, Warszawa 1995, s, 39.

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Ścieżki Zacharego. O tomiku "Kim jest Zachary?" Joanny Wicherkiewicz.

  Dygresja zamiast wstępu Tytuł książki poetyckiej Joanny Wcherkiewicz, Kim jest Zachary? tylko z pozoru brzmi niewinnie. Pytanie o czyjąś tożsamość zadajemy w odniesieniu do innych osób po wielokroć, i po wielokroć skupiamy się na rozmaitych jego aspektach nie zwracając na co dzień uwagi na to, jakie istotnie ważkie problemy ono zawiera. Tymczasem zagadnienie tożsamości to coś, co w literaturze obecne jest od zawsze – i od zawsze poza jej granice wykracza. „ O tym jak istotne jest to zagadnienie świadczy choćby to, że występuje ono nieustannie w rozmaitym natężeniu u kolejnych myślicieli i poetów” – pisze w jednym ze swoich artykułów filozof, dr Włodzimierz Zięba. [1] Wystarczy powrócić myślą do początków, np. do Odysei Homera, gdzie widzimy głównego bohatera w jaskini cyklopa, Polifema. Gdy potwór zadaje Odyseuszowi pytanie, kim on jest, jakie jest jego imię? Ten odpowiada „Nikt”. Polifem uwierzył chytremu Grekowi i stało się to przyczyną jego porażki, ale przede wszystkim wy
Czytaj więcej

Wieniedikt Jerofiejew – pijak, pisarz, misjonarz

Wydawać by się mogło, że twórczość Wieniedikta Jerofiejewa jest w Polsce znana i popularna. Przede wszystkim jego najsłynniejsze dzieło, Moskwa-Pietuszki , które przyniosło mu światową sławę. Jednakże, gdy rozmawiam z ludźmi, którzy zdają się być jego miłośnikami, okazuje się, że tak naprawdę niewiele na ten temat wiemy. Nie ułatwia sprawy fakt, iż sam Jerofiejew znany był ze skłonności do konfabulacji na swój temat i rozpuszczał różne wersje dotyczące niektórych fragmentów swojego życia. Może to właśnie sprawia, że nie doczekał się jak dotąd solidnej biografii, a za to sporej liczby rozmaitych szkiców biograficznych rozproszonych głównie po Internecie, ale i również po dość licznych w Rosji publikacjach poświęconych jego twórczości i jego sylwetce. Fenomen Wieniedikta Jerofiejewa jest bowiem nieustannie żywy w rosyjskiej literaturze i powiązanych z nią naukach. Dla niektórych zagadnienia związane z jego twórczością i jego sylwetką stały się dziełem życia, jak np. dla Eduarda Właso
Czytaj więcej

PAN SPOZA I RASIZM

Pan Spoza często był zapraszany  do miłych ludzi, chwalony i komplementowany. Często też użalano się nad nim („Och, jaki on biedny, prześladowany”) nawet wtedy, gdy mówił, że nie jest wcale źle: że ma pracę („Och, ten wyzysk!”), że ma rodzinę („Och, to zacofanie!”), że ma przyjaciół („Wykluczenie!”). Pan Spoza także chciał być miłym dla miłych ludzi. Często rozmawiali o wolności i o tym, że każdy powinien mieć prawo do własnego zdania i do wyrażania swoich poglądów. Kiedyś powiedział: „Nie podoba mi się, że nie macie żon, choć macie dzieci i że współżyjecie ze sobą nawzajem. Nie mogę i nie chcę wam niczego zabraniać, ale uważam, że to niedobrze”. I tak pan Spoza został rasistowskim suprematystą.
Czytaj więcej