TRYPTYK SCHULZOWSKI, cz II


Upadek Republiki

Gdybym miał wskazać siłę wyższą, w którą wierzę najmocniej, byłaby to ironia losu. To ona wciąż igra z ludźmi i stawia ich w sytuacjach, w których nigdy nie powinni się znaleźć.
(Woody Allen)[1]

I
Ojciec twierdził, że nic nie dzieje się przypadkowo.
Harmonia i determinizm
pospołu rządzą spłachetkiem ziemi,
drobiną piasku,
Kosmosem.

Tymczasem my „chcieliśmy poddać nasze życie
temu strumieniowi fabulizującego żywiołu,
natchnionemu przypływowi dziejów i zdarzeń
i dać się ponieść tym wezbranym falom.”[2]

Kosmoz,  Armoneia, Logoz...
Porządek jest królestwem równowagi i śmierci.
Chaos to brud, anarchia i życie,
„Paroksyzm szaleństwa, wybuch wściekłości,
cyniczny bezwstyd i rozpusta”.[3]

„Marzyliśmy o tym, by okolica
była zagrożona nieokreślonym niebezpieczeństwem,
przesiana tajemniczą grozą”.[4]
Nie znaliśmy mocy swoich pragnień,
ani ironii Losu.

II
„Pozostaje więc, jak sądzę, to,
że skądeś z różnych źródeł
zostałem wypełniony jak czara”.[5]
Któż dobrowolnie wszak ściągał by na siebie
taką odpowiedzialność?
Wolny obywatel Republiki Marzeń
„przez nierozgarnięcie zapomniałem potem nawet tego,
jak i od kogo słyszałem o tym”.[6]
Kiedy więc „wyrzekliśmy się naszych marzeń o twierdzy, […]
po latach znalazł się ktoś, kto je podchwycił, […]
kto je przyjął dosłownie, […] wziął do ręki
jako rzecz prostą i nieproblematyczną”[7]
Suwerenne imperium przemocy —
paroksyzm szaleństwa, wybuch wściekłości,
lecz za razem nie-ludzkiego porządku.

III
Namaluj moją świetność, podczłowieku.
Namaluj chwałę lepszych, przyjacielu.

IV
Zrozumiałem, że muszę uciekać.

Do osiągnięcia celu potrzebowałem chleba.
Poza tym wszystko było przygotowane.

V
Los ma fizjonomię Sylena przyłapanego na chwili samotności.
„[…] W dół do Hadesu jedna jest droga dla wszystkich.
Jeśli przebędę ją szybciej, wcześniej zobaczę Minosa.”[8]

„I nagle z tych rysów, naciągniętych do pęknięcia,
wyboczył się jakiś straszny załamany cierpieniem grymas,
i ten grymas rósł, brał w siebie tamten obłęd i natchnienie…”[9]

TrrRach.

Landau, ich habe deinen Freund erschießen.

Drohobycz 26.05.2008


[1] „Newsweek”, 17/2008
[2] B. Schulz, Republika marzeń [w:] B. Schulz, O powiadania, PAVO, Warszawa 1995, s. 224.
[3] B. Schulz, Pan [w:] B. Schulz, Opowiadania, PAVO, Warszawa 1995, s, 38.
[4] B. Schulz, Republika marzeń [w:] B. Schulz, Opowiadania, PAVO, Warszawa 1995, s. 224.
[5] Platon, Faidros, przeł. Wł. Witwicki, PWN Warszawa 1993, s. 14 [235 D].
[6] Platon, dz. Cyt, s. cyt.
[7] B. Schulz, Republika marzeń [w:] B. Schulz, Opowiadania, PAVO, Warszawa 1995, s. 225.
[8] Antypater z Sydonu, s.129.
[9] B. Schulz, Pan [w:] B. Schulz, Opowiadania, PAVO, Warszawa 1995, s, 39.

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Z okazji 80 rocznicy Powstania Warszawskiego zamieszczam fragment mojego posłowia do książki Hanny Marczewskiej Zapiski z Powstania Warszawskiego na Bielanach .  Od Miletu po Warszawę. Refleksje nad noumenon heroizmu (Fragmenty)   Czas i miejsce akcji. Struktura historii Akcja tej pasjonującej opowieści zaczyna się na Bielanach. Czas – Powstanie Warszawskie, jeden z najbardziej heroicznych zrywów w historii Polaków. Wydaje się, iż historia Powstania jest dość dobrze rozpoznana i opisana, jednak nadal nie dość suplementów, wspomnień, dopowiedzeń, które tę wiedzę uzupełniają, czynią ją bardziej spoistą i uświadamiają specyfikę tego zrywu. Jest to ważne, ponieważ z rozmaitych powodów, Powstanie staje się ze współczesnego punktu widzenia coraz bardziej niezrozumiałe. Co więcej: dzieje się tak nie z winy samej historii, a zmian w sposobie myślenia, jakie zachodzą wraz z upływem dekad i przemarszem pokoleń. Z dzisiejszego punktu widzenia świat, i dotyczące go wydarzenia, zd...
Czytaj więcej

Ścieżki Zacharego. O tomiku "Kim jest Zachary?" Joanny Wicherkiewicz.

  Dygresja zamiast wstępu Tytuł książki poetyckiej Joanny Wcherkiewicz, Kim jest Zachary? tylko z pozoru brzmi niewinnie. Pytanie o czyjąś tożsamość zadajemy w odniesieniu do innych osób po wielokroć, i po wielokroć skupiamy się na rozmaitych jego aspektach nie zwracając na co dzień uwagi na to, jakie istotnie ważkie problemy ono zawiera. Tymczasem zagadnienie tożsamości to coś, co w literaturze obecne jest od zawsze – i od zawsze poza jej granice wykracza. „ O tym jak istotne jest to zagadnienie świadczy choćby to, że występuje ono nieustannie w rozmaitym natężeniu u kolejnych myślicieli i poetów” – pisze w jednym ze swoich artykułów filozof, dr Włodzimierz Zięba. [1] Wystarczy powrócić myślą do początków, np. do Odysei Homera, gdzie widzimy głównego bohatera w jaskini cyklopa, Polifema. Gdy potwór zadaje Odyseuszowi pytanie, kim on jest, jakie jest jego imię? Ten odpowiada „Nikt”. Polifem uwierzył chytremu Grekowi i stało się to przyczyną jego porażki, ale przede wszystki...
Czytaj więcej

* * *

  Życie jest głupie i uparte. Odradza się gdziekolwiek bądź na poczekaniu. Kwitnie, zmienia formy, gatunki, style bycia, a jednak trwa niezmiennie na odwiecznych prawach. Śmierć jest cierpliwa. Zawsze wyczeka odpowiedniej chwili: chwili słabości, niewiary lub przesadnego entuzjazmu. Wybierze odpowiednią strategię. Zaatakuje znienacka lub na odwrót, z daleka będzie dawała znaki paraliżując grozą. Wydawać by się mogło, że śmierć zawsze bierze co swoje, prośbą, groźbą lub pokusą, lecz okazuje się później, że życie znów odradza się gdziekolwiek bądź na poczekaniu. 
Czytaj więcej