TRYPTYK SCHULZOWSKI, cz. I


Karl Gunther
(Pamięci Brunona Schulza)

I
„Tu nie dzieje się nic na darmo,
nic nie zdarza się bez głębokiego sensu […].
Tu zdarzenia nie są
efemerycznym fantomem na powierzchni,
tu mają one korzenie w głąb rzeczy i sięgają istoty.”[1]
Od przerażenia do pożądania,
od pożądania do przerażenia.

Mój palec na spuście i palec Adeli,
drżał lekko i błyszczał niby języczek węża.
Trudno by się domyślić, że to jedna rzeczywistość.

II
Ten artysta nieprzypadkowo stanął na mojej drodze.
Nieprzypadkowo trwa wojna,
nieprzypadkowo stoję w centrum Historii
ważąc — niby bogowie — ludzkie losy w swym ręku.

Tak jak pożądanie nie jest ślepe,
nie ma przypadkowej śmierci,
jednakże Jakiż to bóstwu zysk —
ujarzmić i spopielić człowieka?
Jakiż to łup zaszczytny zedrze on z mojej głowy?[2]

Moja wyrocznia to damska zabaweczka —
pistolecik zgrabny jak mała infantka
dająca wyraz pogardzie dla błaznów.

Podejdź tu, du künstlicher Untermensch,
przepowiem ci przyszłość…

”Zabójstwo nie jest grzechem.
Jest ono nieraz koniecznym gwałtem
wobec opornych i skostniałych form bytu,
które przestały być zajmujące.
W interesie ciekawego
i ważnego eksperymentu
może ono nawet stanowić zasługę.”[3]
Był człowiek. Nie ma człowieka…
„…i jest w tej abstynencji i ograniczeniu
 bezradne westchnienie,
cicha kapitulacja przed obojętnością transcendentu”[4].


[1] Bruno Schulz, Republika marzeń, w: B. Schulz, Opowiadania, s. 222
[2] (Alkajos z Messany, s.119)
[3] (Bruno Schulz, sklepy cynamonowe, w: B. Schulz, Opowiadania, s. 26.
[4] (Bruno Schulz, Sanatorium pod klepsydrą, w: B. Schulz, Opowiadania, s. 75).

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Ścieżki Zacharego. O tomiku "Kim jest Zachary?" Joanny Wicherkiewicz.

  Dygresja zamiast wstępu Tytuł książki poetyckiej Joanny Wcherkiewicz, Kim jest Zachary? tylko z pozoru brzmi niewinnie. Pytanie o czyjąś tożsamość zadajemy w odniesieniu do innych osób po wielokroć, i po wielokroć skupiamy się na rozmaitych jego aspektach nie zwracając na co dzień uwagi na to, jakie istotnie ważkie problemy ono zawiera. Tymczasem zagadnienie tożsamości to coś, co w literaturze obecne jest od zawsze – i od zawsze poza jej granice wykracza. „ O tym jak istotne jest to zagadnienie świadczy choćby to, że występuje ono nieustannie w rozmaitym natężeniu u kolejnych myślicieli i poetów” – pisze w jednym ze swoich artykułów filozof, dr Włodzimierz Zięba. [1] Wystarczy powrócić myślą do początków, np. do Odysei Homera, gdzie widzimy głównego bohatera w jaskini cyklopa, Polifema. Gdy potwór zadaje Odyseuszowi pytanie, kim on jest, jakie jest jego imię? Ten odpowiada „Nikt”. Polifem uwierzył chytremu Grekowi i stało się to przyczyną jego porażki, ale przede wszystkim wy
Czytaj więcej

Wieniedikt Jerofiejew – pijak, pisarz, misjonarz

Wydawać by się mogło, że twórczość Wieniedikta Jerofiejewa jest w Polsce znana i popularna. Przede wszystkim jego najsłynniejsze dzieło, Moskwa-Pietuszki , które przyniosło mu światową sławę. Jednakże, gdy rozmawiam z ludźmi, którzy zdają się być jego miłośnikami, okazuje się, że tak naprawdę niewiele na ten temat wiemy. Nie ułatwia sprawy fakt, iż sam Jerofiejew znany był ze skłonności do konfabulacji na swój temat i rozpuszczał różne wersje dotyczące niektórych fragmentów swojego życia. Może to właśnie sprawia, że nie doczekał się jak dotąd solidnej biografii, a za to sporej liczby rozmaitych szkiców biograficznych rozproszonych głównie po Internecie, ale i również po dość licznych w Rosji publikacjach poświęconych jego twórczości i jego sylwetce. Fenomen Wieniedikta Jerofiejewa jest bowiem nieustannie żywy w rosyjskiej literaturze i powiązanych z nią naukach. Dla niektórych zagadnienia związane z jego twórczością i jego sylwetką stały się dziełem życia, jak np. dla Eduarda Właso
Czytaj więcej

PAN SPOZA I RASIZM

Pan Spoza często był zapraszany  do miłych ludzi, chwalony i komplementowany. Często też użalano się nad nim („Och, jaki on biedny, prześladowany”) nawet wtedy, gdy mówił, że nie jest wcale źle: że ma pracę („Och, ten wyzysk!”), że ma rodzinę („Och, to zacofanie!”), że ma przyjaciół („Wykluczenie!”). Pan Spoza także chciał być miłym dla miłych ludzi. Często rozmawiali o wolności i o tym, że każdy powinien mieć prawo do własnego zdania i do wyrażania swoich poglądów. Kiedyś powiedział: „Nie podoba mi się, że nie macie żon, choć macie dzieci i że współżyjecie ze sobą nawzajem. Nie mogę i nie chcę wam niczego zabraniać, ale uważam, że to niedobrze”. I tak pan Spoza został rasistowskim suprematystą.
Czytaj więcej